ریزگرد‌ها مواد جامد بسیار ریزی هستند که در اثر باد و طوفان در هوا معلق می‌شوند و همچون دیگر آلاینده‌ها موجب تیرگی افق دید در آسمان می‌شوند؛ ریزگرد‌ها برای سلامت افراد بسیار مضر هستند، کسانی که دچار بیماری‌هایی نظیر تنگی نفس و آسم هستند در هنگام وقوع این پدیده آسیب بیشتری را متحمل می‌شوند همچنین ریزگرد‌ها می‌تواند بروز بیماری‌های جدی و خطرناکی را در پی داشته باشد.
مهدی کلانکی گفت: یکی از چالش‌هایی که عموما در کشور‌های خشک و نیمه‌خشک ظهور می‌کند و در سال‌های اخیر نیز بر وسعت آن افزوده شده پدیده بیابان‌زایی است؛ بخشی از این عوامل بیابان زایی ریشه در فعل و انفعالات طبیعی دارد و برخی دیگر نشات گرفته از عوامل انسانی است. با این وجود، به دلیل پررنگ‌بودن عوامل انسانی که نتیجه آن گسترش بیابان است باید بیش از پیش به این عوامل توجه کرد.
او گفت: از جمله این عوامل انسانی تغییر کاربری اراضی به منظور اهداف توسعه‌ای صنعتی، معدنی، مسکونی و کشاورزی، چرای بی‌رویه دام‌ها، توسعه نامتوازن کشاورزی، روش‌های نادرست در مدیریت‌های زراعی، برداشت بی رویه از بوته ها، درختچه‌ها و درختان بومی برای مصارف مختلف، تخریب خاک و عدم نفوذ آب کافی به زمین، اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی، کاهش سطح ایستابی و کاهش رطوبت خاک، شور شدن مراتع است.
به گفته این پژوهشگر آب و محیط زیست، کاهش بارندگی و پدیده تغییر اقلیم نیز از جمله موارد اثر گذار بر پدیده بیابان‌زایی هستند، اما مقایسه این عوامل با سایر عوامل انسان مبنا، نشان می‌دهد، تعداد و وسعت اثر گذاری این عوامل نسبت به مسائل طبیعی بسیار بیشتر است.
این پژوهشگر آب و محیط زیست درباره‌ی راهکار حل بیابان زایی گفت: راهکار‌های مختلفی برای رفع این مشکل می‌توان ارائه داد که از جمله آن‌ها می‌توان به نظارت بر برداشت آب‌های زیرزمینی و ایجاد اهرم‌ها و جرایم کافی برای متخلفین، قرق کردن مراتع تحت بحران و کمک به احیاء و افزایش پوشش طبیعی، آموزش کشاورزان و توسعه راهکار‌های کشاورزی حفاظتی در بین زارعان، لزوم اخذ مجوز‌های زیست محیطی پیش از اجرای طرح‌های معدنی، صنعتی و عمرانی، ممنوعیت هرگونه اقدام انسان ساخت بیش از توان اکولوژیکی اشاره کرد.
او گفت: با این وجود این راهکار‌ها زمانی موثر خواهند بود که به ابعاد دیگر از جمله ابعاد اجتماعی- اقتصادی توجه شود؛ ایجاد اختلاف‌های طبقاتی و تشدید رقابت‌های اقتصادی در جامعه بین اقشار مختلف موجب فراهم شدن شرایطی برای تخریب سرزمین و در ادامه بیابان‌زایی می‌شود، بروز بحران‌های اقتصادی و عدم تناسب درآمد‌های کشاورزان و بهره‌بردارن با هزینه‌های آنان، تمایل به برداشت فراتر از توان اکولوژیکی از محیط زیست را با روش‌های مختلف فراهم می‌کند.
به گفته کلانکی، اقدامات نظارتی در صورت همکاری و همراهی جامعه موثر خواهند بود و ایجاد عدالت‌های اقتصادی به معنی حقیقی کلمه بستری ضروری برای انجام اقدامات حفاظتی به منظور پیشگیری از بیابان زایی است.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان